Sejm ustanowił 17 września Dniem Sybiraka

W 2013 r. Sejm RP ustanow­ił 17 wrześ­nia Dniem Sybi­raka. Tego dnia Sybira­cy spo­tyka­ją się przed pom­nikiem Gol­go­ty Wschodu na gdańskim Cmen­tarzu Łos­tow­ickim, a następ­nie w Szym­barku na Kaszubach w Cen­trum Edukacji i Pro­mocji Regionu. Moż­na tam zobaczyć Dom Sybi­raka przy­wieziony z Syberii, pociąg, którym wywożono Polaków na zsyłkę i rep­liki łagrów. W koś­ciele im. św. Rafała Kali­nowskiego zna­j­du­ją się pamiątki podarowane przez Sybi­raków.

Postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow

Najnowsze bada­nia his­to­ryczne pokazu­ją w nowym świ­etle okolicznoś­ci real­iza­cji tajne­go pro­tokołu do niemiecko-sowieck­iego pak­tu Ribben­trop-Moło­tow z 23 sierp­nia 1939 r., zobow­iązu­jące­go ZSSR do zbro­jne­go wkroczenia na tereny II RP po agresji III Rzeszy.

Po układzie monachi­jskim w październiku 1938 r., który przy­p­ieczę­tował zgodę Zachodu na rozbiór Czechosłowacji – Moskwa kanałami dyplo­maty­cznymi zapowiedzi­ała Francji „czwarty rozbiór Pol­ski”. W kwiet­niu 1939 r. sztaby Francji i Wielkiej Bry­tanii przewidy­wały, że przyszły ksz­tałt Pol­ski nie będzie zależał od prze­biegu wojny, lecz od powo­jen­ny­ch ustaleń.

Agresja ZSRR na Polskę

Niem­cy po 1 wrześ­nia wielokrot­nie doma­gali się od Stali­na rozpoczę­cia dzi­ałań wojen­ny­ch. Zde­cy­dował o tym dopiero po kon­fer­encji fran­cusko-bry­tyjskiej 12 wrześ­nia, na której sojuszni­cy Rzecz­pospo­litej zrezyg­nowali z uderzenia na III Rzeszę i pomo­cy Warsza­w­ie. A także po pod­pisa­niu 16 wrześ­nia roze­j­mu prz­ery­wa­jące­go na Wschodzie wojnę z Japonią.

Ros­janie, napada­jąc na Pol­skę, zła­mali postanowienia układu ryskiego z 1921 roku, a także pak­tu o niea­gresji z 1932 r. Powołali się na ucieczkę rzą­du RP, co było pro­pa­gandowym kłamst­wem, opuś­cił bowiem granice państ­wa dopiero po agresji ZSSR. Na Pol­skę ruszyło 620 tysię­cy sowiec­kich żołnierzy, 4,7 tysię­cy czołgów i pon­ad 3 tysiące samolotów. Sowiec­cy ofi­cerowie i komis­arze wzy­wali żołnierzy i lud­ność cywilną do zbrod­ni na „pol­s­kich panach”. Wraz z wojskiem posuwały się odd­zi­ały NKWD, dokonu­jące aresz­towań i rozstrzeli­wań Polaków, które prze­rodz­iły się w masowe repres­je. Kon­sek­wencją agresji sowieck­iej jest utrata Kresów wraz ze Lwowem i Wilnem, czyli dzisiejsza wschod­nia grani­ca na Bugu, zbrod­nia katyńska oraz zsyłka setek tysię­cy Polaków na Syber­ię i do Kazach­stanu.

^{Oprac. Ilona W.K.}

17 wrześ­nia wojska sowieck­ie bez wypowiedzenia wojny wkroczyły do Pol­ski, rozpoczy­na­jąc najkr­wawszy, czwarty zabór.